Wie wel eens in de Provence is geweest, zal ze wel gezien hebben, de Santons. De poppetjes van klei met felle kleuren, die zo’n beetje alle traditionele beroepen en activiteiten uitbeelden die in de Provence voorkomen. Meestal hebben de figuurtjes betrekking op het leven op het platteland. Je ziet een vrouw met knoflookstrengen of pompoenen, de bakkersknecht met stokbroden en de wijnboer die zijn wijn gaat afleveren. Je ziet de Provençaalse die aïoli aan het maken is samen op een bankje met de plaatselijke mandenmaker. Al deze figuurtjes staan rond de kribbe waar het kindje Jezus in ligt.

Vanaf de 16e eeuw was het de gewoonte om tijdens de kerstdagen kribben in de kerken te zetten. Hier kwam een einde aan tijdens de Franse revolutie. De kerken bleven toen gesloten. De traditie van het neerzetten van een kerstkribbe werd vanaf die tijd in huiselijke kring voortgezet. Er werden allerlei kleine figuurtjes gemaakt, Santons, van elk materiaal wat maar voorhanden was, zoals klei, hout, gips of brooddeeg. De Santons, de naam is afkomstig van het Provençaalse woord santoum dat kleine heilige betekent, werden beschilderd en andere werden ook nog met stof bekleed. De figuurtjes werden een afspiegeling van het dagelijkse (gezins)leven in de Provence. Hele familie’s en vele bewoners van het dorp werden uitgebeeld rond de kribbe, in een “landschap” van huisjes, stallen, molens, straatjes en bruggen.

De figuurtjes komen op 4 december uit hun dozen en worden dan zorgvuldig neergezet. Het kindeke Jezus wordt op 24 december warm in z’n kribbe gelegd om pas op 2 februari weer te worden ingepakt. Voor bepaalde feesten, zoals olijf- en wijnfeesten, worden sommige Santons weer van stal gehaald. Maar in veel Provençaalse huizen schitteren de Santons het hele jaar.

Tegenwoordig vinden er in de maand december heuse Santons-beurzen plaats, de eerste was in 1803 in Marseille en kunnen de liefhebbers hun collectie uitbreiden met nog meer figuurtjes, huisjes, molens en bruggen.

In de Provence zijn er vele die de Santons produceren, oftewel de “Santonniers”. Eén van de Santonniers is de firma Fouque. Zij maken maar liefst 1800 verschillende figuren en vieren dit jaar hun 80 jarige bestaan.