Op 13 maart j.l. zou deze tentoonstelling officieel van start gaan maar ja vanwege de Coronamaatregelen ging alles dicht. Gelukkig kunnen we nu weer al dit moois gaan bekijken in het Museum Beelden aan Zee. Daar is het beeldhouwwerk van de Franse kunstenares Germaine Richier (Grans 1902 – Montpellier 1959) te zien. Zij was één van de belangrijkste beeldhouwers van vlak na de Tweede Wereldoorlog in Frankrijk. De tentoonstelling duurt tot eind september.
In haar werk komt het gevoel van die tijd op indringende wijze tot uiting. Het ruwe, bekraste, aangevreten en bloedende oppervlak van haar sculpturen, half mens en half dier, getuigt van de existentiële angst en dilemma’s als gevolg van de oorlog. Van even grote invloed op de kunst van Richier waren haar jeugd in de natuur van de Provence, de ideeën van surrealisten en existentialisten in haar directe omgeving, alsook de weerstand die zij als vrouwelijke beeldhouwer ondervond en haar keuze voor het artistiek experiment, met een hang naar het fantastische.
De bronzen mensfiguren van Richier staan in een lange traditie. Ze leerde het beeldhouwersvak van Antoine Bourdelle, die op zijn beurt leerling was geweest van Auguste Rodin. Terwijl veel van haar tijdgenoten als reactie op de oorlog voor de abstractie kozen, bleef Richier het mensbeeld trouw, zij het niet zonder dit te veranderen. Vóór 1939 maakte ze realistische portretten en vrouwelijke naakten, tijdens en na de oorlog raakte haar artistieke wereld bevolkt met de meest fantastische wezens: een vrouw met insectenpoten, een paard met zes koppen, een bosbewoner met afdrukken van bladeren op zijn lichaam. Richiers figuren zijn nog steeds te herkennen als mensen, maar hun menselijkheid is breekbaar en complex. Ze weerspiegelen de naoorlogse psyche, aan de ene kant verscheurd, aangeslagen en animaal, aan de andere kant weerbaar en levenslustig.
Ook met de technieken die zij toepaste, gaf Richier blijk van haar creatieve talent. Haar vroege, klassieke werk stond in het teken van vormonderzoek. Later werk ontleent zijn expressie aan de verschillende manieren van materiaalgebruik. Voordat ze haar sculpturen in brons goot, gebruikte ze natuurlijke materialen als takken en stenen. Sommige werken omwikkelde ze met draden om een gevoel van beklemming op te roepen. Het oppervlak van haar beelden vertoont vaak gaten en scheuren, alsof ze aan het vervallen zijn. In de jaren 50 begon Richier stukken gekleurd glas te verwerken en vroeg ze schilders om geschilderde achtergronden voor haar beelden te maken. Daarmee wordt ze wel gezien als voorloper van de Pop Art en het Nouveau Realisme.
Museum Beelden aan Zee | Harteveltstraat 1 | Den Haag | website
Van Franse bodem 