Eind vorig jaar deed ik een oproep op Facebook. De vraag was of mensen die iets met Frankrijk doen hier in Nederland daar een blogartikel over zouden willen schrijven. Nelleke Faivre reageerde ook op deze oproep, zij vertaalt onder andere Franse teksten naar het Nederlands. De Franse taal is uiteraard iets van Franse bodem daarom verdiende zij een plaats op deze site. 

La langue de Molière

De Franstalige, vertaalde en soms tweetalige chansons op de LP van Jacques Brel bij mijn ouders thuis maakten mij al vroeg nieuwsgierig naar de Franse taal en de kunst van het vertalen. Een jaar of tien later koos ik dan ook voor een studie Franse taal- en letterkunde in Utrecht, met een ‘uitstapje’ naar Parijs voor een immersion totale in het lokale (studenten)leven.

Als twintiger woonde ik een aantal jaar in Zuid-Frankrijk en besloot me te richten op het freelance vertalen en corrigeren van teksten. De vertaalwereld bleek een vrij besloten branche met gepassioneerde taalprofessionals, maar ook zogenaamde ‘cowboys’ die voor een paar cent per woord de markt willen veroveren. Het digitale tijdperk en de mondialisering geven bedrijven de kans om een groot publiek te bereiken, waarbij de vraag aan vertalingen van bijvoorbeeld websites en informatieve brochures toeneemt. 

Via verschillende vertaalbureaus en directe klanten deed ik ervaring op met het vertalen en reviseren van teksten voor allerlei instellingen en bedrijven, waaronder webshops waar ik zelf weleens iets had gekocht zonder me te realiseren dat alle content vertaald was. De uitdaging van een vertaler is dan ook om een tekst te produceren die niet vertaald klinkt. Precies wat Ernst van Altena deed met een lied als De Nuttelozen Van De Nacht (Les Paumés Du Petit Matin) van Brel:

In de liefde zijn ze zo berooid               L’amour leur déchire le foie, ah                                 
’t Was, ’t was, ze was zo zacht             Ah, c’était, c’était si bien
Ze was, ach, dat begrijp u nooit          C’était, ah ah ah vous ne comprendriez pas
De nuttelozen van de nacht                 Les paumés du petit matin
Ze nemen nog een laatste glas           Ils prennent le dernier whisky
Vertellen nog een laatste grap           Ils prennent le dernier bon mot
En met een allerlaatste glas              Ils reprennent le dernier whisky
De laatste dans                                   Ils prennent le dernier tango
De laatste stap                                   Ils prennent le dernier chagrin
Het laatste verdriet                          Les paumés du petit matin
De laatste klacht
De nuttelozen van de nacht                                   

De ontwikkeling van machinevertalingen als Google Translate en Deepl  is enerzijds een bron van onrust in de vertaalsector, maar ze laten ook duidelijk zien waar de beperkingen liggen; als het gaat om inzicht in de specifieke context van een verhaal en unieke verschijnselen van een land/cultuur blijven menselijke vertalers en reviewers (gelukkig) onmisbaar!   

De laatste jaren ben ik naast het vertalen dan ook werkzaam als docent en examinator voor onder andere de hbo-opleiding Vertaler Frans voor de LOI en het KTV. Het begeleiden en beoordelen van (toekomstige) collega’s is een interessant en ook voor mij leerzaam proces dat me, ondanks de voortdurende veranderingen, hoopvol stemt over de toekomst van het Frans in Nederland. 

Meer weten? Nelleke Faivre-Piguillet | W.H. van Leeuwenlaan 114 | 2613 ZG Delft | (0031) (0)15 8892057 | (0031) (0)6 17927098
Facebook/FranseTaalCommunicatie